پمپ‌ها ماشین‌هایی هستند که به عنوان نیروی محرکه برای هل دادن و گردش سیال در یک سیستم، درآن سیستم قرار دارند. انواع مختلفی از این دستگاه‌های صنعتی طراحی شده و کاربردهای متعددی هم برای آن‌ها وجود دارند. این دستگاه‌ها اغلب در صنایعی مانند کشاورزی، پتروشیمی و نفت، خودروسازی، ساختمان‌سازی و غیره یافت می‌شوند. پس از خواندن این مقاله‌، شما با اطلاعات اولیه و پایه از پمپ، انواع و نحوه ساخت آن‌ها آشنا خواهید شد.

پمپ‌ها معمولاً با مکانیسم‌های رفت‌و‌برگشتی یا چرخشی کار می کنند. ‌این دستگاه‌ها برای انجام کار خود، سیال را به قسمت‌های مختلفی حرکت می‌دهند و برای انجام این جابه‌جایی مفید بین مخازن شیمیایی، انرژی مصرف می کنند.

پمپ‌های صنعتی که با این سه مکانیزم کار می‌کنند، در صنایع، از محبوبیت بالایی برخوردار هستند؛ زیرا این فرآیندها با استفاده از قابلیت‌های مختلف خود، فرآیند پمپاژ را به بهترین شکل ممکن انجام می‌دهند. پمپ‌های صنعتی مختلف مکانیکی را می‌توان برای پمپاژ یک سیال درون سیال غوطه‌ور کرد و یا خارج از مخزن سیال قرار داد.

همچنین پمپ‌ها را می‌توان با روش جابجایی به دستگاه‌های جابجایی مثبت‌، دستگاه‌های ضربه‌ای ، پمپ‌های سرعتی، پمپ‌های جاذبه‌‌ای، دستگاه‌های بخار و پمپ‌های بدون شیر تقسیم بندی کرد. علاوه بر این، دو نوع اصلی پمپ نیز وجود دارند که شامل دستگاه‌های جابجایی مثبت و‌ دستگاه‌های گریز از مرکز می‌شوند.

از پمپ‌های فاضلاب برای انتقال مایعات و جامدات فاضلاب از مکانی به مکان دیگر استفاده می‌کنند.
پمپ فاضلاب
پمپ ضد اسید – پمپ پلیمر را با نام‌های مختلفی همچون پمپ ضد اسید، پمپ پلیمری و پمپ مگنتی می‌شناسند.
پمپ ضد اسید
پمپ خانگی تنها برای مصارف خانگی استفاده می شود
پمپ خانگی
پمپ استخری وسیله‌ای ضروری برای تمامی استخرها محسوب می‌شود
پمپ استخری
پمپ‌های آتش ‌نشانی اجزای اساسی سیستم حفاظت در برابر آتش ساختمان به‌ویژه در سازه‌های بلند است.
پمپ آتش نشانی
تجهیزات بوستر پمپ برای مصارف صنعتی و بزرگ و حتی کوچک و خانگی، قابل‌استفاده است.
بوستر پمپ
پمپ لجن‌کش در دسته پمپ‌های مستغرق گریز از مرکز (سانتریفیوژ) جای می‌گیرد
پمپ لجن کش
پمپ کفکش از جمله پمپ‌های مستغرق و عمودی طبقاتی گریز از مرکز (سانتریفیوژ) است
پمپ کفکش

چگونه پمپ کار می کند؟

به طور کلی، پمپ می‌تواند از انواع مختلفی از نیرو (انرژی) برای کار کردن استفاده کند. بعضی انرژی‌های مورد استفاده این دستگاه صنعتی، نیروی انسانی، برق و نیروی باد هستند. این منابع انرژی، می‌توانند به وسیله تجهیزات مختلفی استفاده شوند که اندازه آن‌ها متفاوت است.

به طور مثال از مصارف پزشکی گرفته تا یک پمپ بزرگ صنعتی، سیستم تامین آب برای پمپاژ و تصفیه عمومی و حتی پمپ‌های صنعتی که برای انتقال خنک‌کننده که در ماشین‌آلات استفاده می‌شوند، کاربرد دارد. این نوع دستگاه‌های صنعتی باید در برابر اثر خوردگی، بسیار مقاوم باشند.

دستگاه‌های صنعتی دارای طیف وسیعی از کاربردهای پمپاژ هستند. فعالیت‌هایی مثل فرآیند پمپاژ آب از چاه‌ها، تصفیه آب آکواریوم، تصفیه حوضچه‌ها، خنک کننده آب و تزریق سوخت در صنعت خودرو و عملیات نفت و گاز در صنعت پتروشیمی، تنها گوشه‌ای از کارهایی هستند که پمپ صنعتی برای ما انجام می‌دهد.

در زمینه ماشین آلات، از پمپ‌های صنعتی برای جابجایی مایعات و خنک کننده‌ها استفاده می‌شود. پمپ‌ها در فرآیندهای بیوشیمیایی توسعه و تولید داروها نقش کلیدی دارند و به وفور از آن‌ها استفاده می‌شود. این دستگاه‌های صنعتی اغلب به عنوان جایگزین‌های مصنوعی برای اعضای بدن انسان، به ویژه در قلب مصنوعی استفاده می شوند.

انواع پمپ

این دستگاه می‌تواند در آب شناور باشد و تا هر ارتفاعی آب را پمپاژ کند.
پمپ شناور
پمپ سانتریفیوژ یا پمپ گریز از مرکز به عنوان یک پمپ داینامیکی، پرمصرف‌ترین پمپ در صنایع شناخته می‌شود.
پمپ سانتریفیوژ
برای نگهداری مواد صنعتی و مایعات شیمیایی معمولا از بشکه‌های بزرگ استفاده می‌کنند.
پمپ تخلیه بشکه
پمپ روغن حرارتی یک پمپ روغن داغ ایده‌آل یا یک پمپ حامل گرما و ایده‌آل‌ترین پمپ پشتیبانی‌کننده برای تجهیزات تبادل گرما است.
پمپ روغن داغ
در کشور ما به لوب پمپ، پمپ گوشواره‌ای نیز می‌گویند،
لوب پمپ
مونو پمپ گونه‌ای از پمپ است که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گرفته و به شدت کاربردی است
مونو پمپ
یکی از وظایف مهم پمپ مگنتی جابه‌جایی مایعات سخت است.
پمپ مگنتی
این پمپ به‌عنوان پمپ گریزازمرکز نیز معروف است.
پمپ طبقاتی
پمپ اسلاری در بسیاری از صنایع فرآوری از جمله صنایع بهداشتی مانند غذا، لبنیات، نوشیدنی‌ها و تولید داروهای زیستی یافت می‌شوند.
پمپ اسلاری
معروف‌ترین پمپ‌های جابجایی مثبت، پمپ پیستونی یا پیستون با ضربه خطی هستند.
پمپ پیستونی
پمپ دنده‌ای وسیله‌ای برای منتقل کردن و بیشتر کردن فشار مایعات غلیظ است.
پمپ دنده ای
پمپ دیافراگمی را با نام اختصاری AODD می‌شناسیم که مخففAir Operated Double) Diaphragm Pump) است
پمپ دیافراگمی

مسائل ایمنی در روش جابجایی مثبت

برخلاف دستگاه‌های گریز از مرکز‌، دستگاه‌های جابجایی مثبت می‌توانند بدون در نظر گرفتن فشار تخلیه، فشار جریان یکسانی را در سرعت معینی تولید کنند؛ بنابراین، دستگاه جابجایی مثبت متعلق به نوعی تجهیزات پمپ جریان ثابت است.

با این حال، همزمان با افزایش فشار، نشت داخلی، کمی افزایش می‌یابد؛ در نتیجه این نشتی از یک جریان واقعی ثابت جلوگیری می‌کند. یعنی از آنجا که دستگاه جابجایی مثبت مانند یک دستگاه گریز از مرکز دارای یک سوپاپ بسته نیست، پمپ جابجایی مثبت نمی‌تواند در برابر شیر بسته در سمت تخلیه پمپ کار کند؛ بنابراین‌ دستگاه جابجایی مثبت همچنان تحت عمل سوپاپ تخلیه بسته به جریان خود ادامه می‌دهد و فشار در خط تخلیه تا زمان ترکیدن خط افزایش می‌یابد و به پمپ به شدت آسیب می‌رساند.

لذا؛ دستگاه‌های جابه‌جایی مثبت، اگرچه سرعت زیادی دارند و در ظاهر تعادل فشار در سرتاسر جریان ایجاد می‌کنند ولی در باطن ایمنی خوبی را ارائه نمی‌دهند و در مورد ایمنی، نسبت به انواع دستگاه‌های گریز از مرکز ضعیف‌تر عمل می‌کنند.

ضرورت‌های ایمنی

بر اساس ملاحظات ایمنی، نصب یک دریچه امداد یا ایمنی در طرف تخلیه دستگاه جابه‌جایی مثبت ضروری است. تولید کنندگان این دستگاه صنعتی و کاربران صنعتی باید به این موضوع توجه کنند. شیر تخلیه می‌تواند داخلی یا خارجی باشد. تولیدکنندگان پمپ معمولاً می‌توانند شیرهای ایمنی یا ایمنی داخلی را تهیه کنند.

نصب پمپ

تعداد پروانه‌های داخلی

تعداد پروانه‌های یک پمپ، نحوه عملکرد و قدرت تحویل مایع را تعیین می‌کند. لذا در خرید این دستگاه صنعتی، توجه نشان دادن به تعداد پروانه‌ها، یک امر کلیدی است. پمپی که فقط شامل یک پروانه گردان باشد پمپ تک مرحله‌ای نامیده می شود. انواعی که حاوی دو یا چند پروانه گردان باشند را پمپ دو مرحله‌ای یا پمپ چند مرحله‌ای می‌نامند.

در کاربردهای این دستگاه صنعتی در حوزه بیولوژیکی، انواع مختلفی از دستگاه‌های شیمیایی و دستگاه‌های بیومکانیکی ایجاد شده‌اند. از ویژگی‌های بیولوژیکی و طبیعی، گاهی اوقات در توسعه پمپ‌های مکانیکی جدید استفاده می‌شود. درست مانند زمان‌های قبل از اختراع هواپیما که دانشمندان سعی کردند پرندگان و شیوه آن‌ها در پرواز را مطالعه و مهندسی معکوس کنند تا انسان را به پرواز در آورند.

از طریق چنین تلاش‌هایی است که انواع تکنولوژی که شامل پمپ هم می‌شود، پیشرفت کرده است. اگرچه این تلاش‌ها همیشه موفقیت‌آمیز نیست، موارد تقلید بیولوژیکی زیادی وجود دارند که به افزایش سطح تحقیقات علمی کمک کرده‌اند. پروانه پمپ‌ها یکی از همین نمونه‌ها است که برای ایجاد تغییر در سرعت و فرایند انتقال سیالات در پمپ بهینه‌سازی شده‌اند.

جابجایی مثبت

یک پمپ جابجایی مثبت، مقدار ثابت مایع را از مخزن مبدأ می‌کشد و آن را مجبور می‌کند تا در لوله تخلیه، جریان یابد تا مایع وارد جریان پمپاژ شود. به طور کلی، دستگاه‌های جابجایی مثبت از حفره منبسط‌کننده در طرف مکش و کاهش حفره در طرف تخلیه استفاده می‌کنند. با این روش، هنگامی که حفره سمت مکش منبسط می‌شود، مایع به داخل پمپ جریان می‌یابد و هنگامی که حفره فرو می‌ریزد، مایع از درگاه تخلیه خارج می‌شود و در هر چرخه، مقدار مایع ثابت است.

خلاصه مطلب

پمپ‌ها یکی از پرکاربردترین ابزارآلات صنعتی به شمار می‌روند. بسیاری از اقدامات صنعتی، شیمیایی و بهداشتی، امروزه بدون کمک پمپ‌ها نمی‌توانند انجام شوند. پمپ‌ها انواع مختلفی دارند. انواع مختلف پمپ‌ها هرکدام کاربرد متفاوتی را ارائه می‌کنند. بسته به اینکه شما چه پمپی را تهیه کرده‌اید، عملکرد متفاوتی را از آن دریافت می‌کنید.

تقریبا مناسب هر فعالیت و مکانی، پمپ صنعتی مخصوص وجود دارد. پمپ‌ها تقریبا در هر شرایطی می‌توانند خدمات ارائه کنند. بعضی ازاین دستگاه‌های صنعتی، در داخل مخازن سیالات نصب شده و بعضی از آن‌ها در خارج از مخازن نصب می‌شوند.

در مورد خرید این دستگاه صنعتی نکاتی هستند که باید به آن‌ها توجه نشان دهید. یکی از موارد مورد توجه باید تعداد پروانه‌های پمپ باشد. بسته به اینکه دستگاه صنعتی مورد استفاده شما، چه تعداد پروانه دارد و پروانه‌ها با چه فاصله‌ای از هم قرار گرفته‌اند، دستگاه صنعتی سرعت عمل‌ و قدرت متفاوتی را ارائه می‌دهد.

دومین نکته‌ای که در کنار قدرت و فشار این دستگاه صنعتی پر مصرف باید به آن توجه داشته باشید، میزان ایمنی آن است. در صورتی که ازدستگاه‌های جابه‌جایی مثبت استفاده می‌کنید، باید یک جعبه ایمنی در کنار سوپاپ خروجی نصب کرده باشید. این جعبه ایمنی می‌تواند داخل مخزن و یا خارج آن نصب شود. نکته‌ مهم در مورد جعبه ایمنی در دستگاه جابه‌جایی مثبت، حضور آن است و خیلی فرقی نمی‌کند که در داخل یا خارج این دستگاه صنعتی نصب شود.