پمپ سانتریفیوژ

پمپ سانتریفیوژ یا پمپ گریز از مرکز به عنوان یک پمپ داینامیکی، پرمصرف‌ترین پمپ در صنایع شناخته می‌شود. در این پمپ‌ها حرکت دورانی پروانه سبب افزایش انرژی جنبشی سیالات درون بدنه می‌شود. ﺳﻴﺎلات در اﺛﺮ ﺣﺮﻛﺖ دوراﻧﻲ ﻣﺤﻮر ﺑﻪ اﻃﺮاف ﭘﺮﺗﺎب ﺷﺪه و در ﻣﺮﻛﺰ ﭘﻤﭗ، ﺧﻼء اﻳﺠﺎد می‌شود.

دﻫﺎﻧﻪ ﻟﻮﻟﻪ ورودی در پمپ‌های سانتریفیوژ در ﻣﺮﻛﺰ ﻗﺮار دارد؛ خلأ ایجاد شده در مرکز سبب مکش سیالات از مجرای ورودی به داخل محفظه حلزونی شکل می‌شود و سیالات پرتاب شده با سرعت از مجرای خروجی، خارج می‌شوند. در واقع با اﺳﺘﻔﺎده از ﺧﻼء اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در اﻳﻦ محل اﻧﺘﻘﺎل ﺳﻴﺎل سریع‌تر و ﺑﻬﺘﺮ اﻧﺠﺎم می‌گیرد.

مشخصات فنی پمپ سانتریفیوژ

پمپ‌های سانتریفیوژ دارای ساختاری ساده با چند قطعه مشترک در تمامی انواع آنها، به شرح زیر هستند:

• پوسته پمپ

این قسمت نقش محافظتی را برای قطعات دیگر دارد؛ بنابراین می‌بایست از مواد مناسب برای مقاومت در برابر انواع شرایط محیطی ساخته شود.

• پروانه

پروانه یکی از مهم‌ترین قسمت‌ها در پمپ است که بر اساس طراحی آن، نوع و عملکرد پمپ سانتریفیوژ مشخص می‌شود. این قسمت برحسب ساختمان مکانیکی، جهت جریان سیالات و مکش به انواع مختلفی تقسیم‌بندی می‌شود. پروانه وظیفه مکش و افزایش فشار سیال را برعهده دارد‌.

• موتور

منبع تغذیه پمپ است که سبب حرکت دورانی پروانه می‌شود و می‌تواند از نوع الکتریکی، هیدرولیکی، پنوماتیکی، بنزینی یا دیزلی باشد.

• شفت یا محور

این قسمت پروانه را به موتور متصل می‌کند. انتقال گشتاور در حین راه‌اندازی و در مدت زمانی که پمپ کار می‌کند و ایجاد تکیه‌گاهی برای پروانه و دیگر اجزاء دوار پمپ از وظایف اصلی شفت است. شفت یکی از عناصر گران‌قیمت پمپ است، بنابراین باید از آسیب‌دیدگی و خرابی آن جلوگیری شود.

• بوش شفت

برای حفاظت از شفت در برابر ساییدگی، زنگ‌زدگی و خوردگی در قسمت کاسه نمد و بلبرینگ‌ها از بوش شفت که قابل تعویض است، استفاده می‌کنند. در نتیجه شفت سالم باقی می‌ماند و آسیب ایجادشده فقط تأثیر خود را روی بوش شفت می‌گذارد.

• رینگ‌های سایشی پروانه و بدنه

در قسمت‌هایی که ممکن است پروانه با پوسته تماس مستقیم داشته باشد، رینگ‌های سایشی پروانه و پوسته به کار می‌روند. در نتیجه چنانچه فرسایشی اتفاق افتاد، نیاز به عوض کردن پروانه و پوسته نیست و تعویض رینگ ها کفایت می‌کند.

• بلبرینگ

بلبرینگ پشتیبانی مکانیکال است که سبب می‌شود پروانه به طور مداوم بچرخد. برای سالم ماندن این قطعه و پمپ باید بلبرینگ مرتب روغن‌کاری شود.

• سیستم آب‌بندی

شامل آب‌بندها و نشت‌بندها است که از آلودگی مجموعه بلبرینگ محافظت می‌کند.

روش کار با پمپ سانتریفیوژ

بعد از نصب و قبل از استفاده پمپ سانتریفیوژ، باید از پر شدن پوسته و لوله مکش با آب اطمینان حاصل کرد. در غیر این صورت هوا به داخل پمپ وارد شده و پمپ کار نمی‌کند. پمپ‌های سانتریفیوژ به سه روش پر می‌شوند:

– پرکردن پوسته و لوله مکش از آب و نگهداری آب درون آن توسط شیر

– پرکردن به‌ وسیله پمپ خلأ

– پرکردن به ‌وسیله یک ایجکتور بخار، هوا یا آب

برای راه‌اندازی پمپ سانتریفیوژ باید تلاش کرد تا حداقل بار به محرک وارد شود، بنابراین شیر دهش باید به‌درستی تنظیم شود. برای پروانه‌های نوع رادیال محوری یا نوع فرانسیس باید شیر بسته باشد و برای پمپ‌های نوع جریان مخلوط (Mixed Flow) برای داشتن حداقل بار، باید شیر را کامل باز کرد. بازکردن یک شیر بسته باید آهسته انجام شود تا از وارد شدن ناگهانی بار به محرک و ایجاد موج در خط دهش اجتناب شود.

برای جلوگیری از ایجاد موج در سیستم لوله‌کشی و کمتر تلف شدن توان، می‌بایست قبل از خاموش‌کردن موتور پمپ، شیر دهش در همان وضعیت زمان راه‌اندازی قرار داده شود.

مزایای پمپ سانتریفیوژ

• قیمت مناسب
• تنوع زیاد در جنس پروانه‌ها و محفظه
• هزینه‌های جاری و تعمیر پایین به دلیل سادگی
• اشغال فضای کم
• تولید فشار یکنواخت در انتقال مایعات
• ساختار ساده و روش تولید آسان
• امکان اتصال مستقیم به موتور الکتریکی
• تغییر نحوه عملکرد پمپ سانتریفیوژ با تراش دادن پروانه

معایب پمپ سانتریفیوژ

• نیاز به آب‌بندی
• در حالت عادی فشارها و دبی‌های بالا و دبی‌های بسیار پایین و دقیق را تأمین نمی‌کنند.
• برای تولید فشارهای بالا بسیار گران‌قیمت هستند.
• دارای هد پایین
• افت سریع راندمان در دبی‌های بالا
• نمی‌توانند سیالات غلیظ را به‌صورت مؤثر پمپ کنند.
• نبود مکش کافی

موارد کاربرد پمپ سانتریفیوژ

– انتقال آب و سایر سیالات سبک، همچنین انتقال دوغاب، خمیر و تراشه‌های چوب و یا مواد سنگین دیگر

– استفاده در تجهیزات تصفیه آب

– مصارف آبیاری و به‌ویژه آبیاری بارانی

– زه‌کشی آب‌های زیرزمینی

– انتقال آب اضطراری

– ایستگاه‌های تقویت فشار

– سیستم‌های آتش‌نشانی

– سیستم‌های شستشوی صنعتی

– استفاده خانگی به‌عنوان پمپ آب

نکات مهم برای خرید پمپ سانتریفیوژ

در زمان خرید پمپ سانتریفیوژ باید به مشخصات آن شامل میزان توان، حداکثر آبدهی، ارتفاع، قطر لوله ورودی و خروجی توجه شود. بررسی نکاتی مانند تعداد طبقات، تعداد واحدها، متراژ واحدها و تعداد شیرهای آب ساختمان حائز اهمیت است.

در زمان خرید پمپ به تناسب بین قطر لوله با میزان پمپاژ آب که همان ماکزیمم دبی است توجه کنید.
مشخصات الکتریکی شامل ولتاژ، آمپر مصرفی، سه‌فاز، تک‌فاز و فرکانس را با دقت مطالعه کنید.
برای مصارف خانگی برق تک‌فاز و برای مصارف صنعتی برق سه‌فاز لازم است.

کلام پایانی

پمپ سانتریفیوژ با توجه به طراحی ساده و تنوع و تطبیق‌پذیری زیاد، گزینه مناسبی برای انتخاب است. در این پمپ‌ها با توجه به نوع سیالات می‌توان قطعات را از مواد مختلف و با کیفیت بیشتر سفارش داد. این پمپ‌ها تمام انتظارات مشتری را در زمینه قیمت مناسب، کارایی خوب و پایین بودن هزینه تعمیرات و نگهداری مرتفع می‌سازند. پمپ سانتریفیوژ در کاربردهای صنعتی می‌تواند جریان را تا 4500 دور در دقیقه، کل فشار را تا 780 فوت و دمای مایع را به 750 درجه فارنهایت برساند.